hanefi mezhebi kuralları ne demek?

Hanefi mezhebi, İslam dünyasında en yaygın olan dört Sünni fıkıh mezhebinden biridir. Kurucusu, Ebu Hanife Numan bin Sabit'tir (699-767). Hanefi mezhebi, özellikle Irak, Türkiye, Balkanlar, Orta Asya, Pakistan, Hindistan ve Mısır gibi bölgelerde geniş bir takipçi kitlesine sahiptir. İşte Hanefi mezhebinin temel prensipleri ve kuralları:

Kaynakları ve Metodolojisi

Hanefi mezhebi, fıkhi hükümlerini belirlerken şu kaynaklara başvurur:

1. Kur'an: İslam'ın temel kaynağıdır.
2. Sünnet: Peygamber Muhammed'in (sav) sözleri, fiilleri ve onaylarıdır.
3. İcma: Müctehidlerin bir konuda fikir birliğine varmasıdır.
4. Kıyas: Kur'an ve Sünnet'te açıkça belirtilmeyen konularda, benzer durumlardan yola çıkarak hüküm çıkarmaktır.
5. İstihsan: Bir meselede kıyasın gerektirdiği hükümden daha uygun ve kolay bir çözümü tercih etmektir. Bu, Hanefi mezhebinin diğer mezheplerden ayrılan önemli bir özelliğidir.
6. Örf ve Adet: Toplumda yaygın olan ve İslam'a aykırı olmayan gelenek ve görenekler de hüküm kaynağı olarak kabul edilir.

İbadetler

• Namaz: Namazın şartları, rükünleri, vacipleri ve sünnetleri Hanefi mezhebinde detaylı olarak açıklanmıştır. Namaz vakitleri, abdestin alınış şekli ve namazın kılınışında diğer mezheplerden bazı farklılıklar bulunur. (Abdest)
• Oruç: Ramazan orucunun farziyeti, orucu bozan ve bozmayan durumlar, fidye ve kaza oruçları gibi konular Hanefi fıkhında ayrıntılı olarak ele alınır. (Fidye)
• Zekat: Zekatın kimlere farz olduğu, hangi mallardan zekat verileceği, zekatın verileceği yerler ve zekatın hesaplanma yöntemleri Hanefi mezhebinin önemli konularındandır. (Zekat)
• Hac: Haccın farzları, vacipleri, sünnetleri, ihramın şartları ve ihram yasakları Hanefi fıkhında detaylı olarak açıklanmıştır. (İhram)

Muamelat (Sosyal İlişkiler)

• Alım Satım: Alım satım akdinin şartları, helal ve haram olan ticaret türleri, faiz gibi konular Hanefi hukukunda geniş yer tutar. (Faiz)
• Evlilik: Evliliğin şartları, nikah akdi, mehr, boşanma (talak) ve iddet gibi konular Hanefi hukukunda detaylı olarak düzenlenmiştir. (Talak) (Mehr) (İddet)
• Miras: Mirasın paylaşımı, mirasçıların hakları ve vasiyet gibi konular Hanefi hukukunda önemli bir yer tutar. (Vasiyet)

Ceza Hukuku

• Hanefi mezhebi, İslam ceza hukukuna (ukubat) ilişkin hükümleri de içerir. Ancak günümüzde bu hükümlerin uygulanması ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir.

Temel İlkeler

• Kolaylık: Hanefi mezhebi, insanların dini yaşantılarını kolaylaştırmayı hedefler. Bu nedenle, zor durumlarda kolaylaştırıcı çözümler üretmeye önem verir.
• Aklı Kullanma: Hanefi mezhebi, aklı ve mantığı kullanarak fıkhi hükümlere ulaşmayı teşvik eder. Kıyas ve istihsan gibi yöntemler bu yaklaşımın örnekleridir.
• Toplumsal Fayda: Hanefi mezhebi, hükümlerin toplumsal faydaya uygun olmasını gözetir. Örf ve adetleri dikkate alması bu ilkenin bir yansımasıdır.